My Internal Links
Saturday, August 30, 2008
Friday, May 9, 2008
Өнөөдөр зүгээр л нэг сонин бодол төрлөө. Манай Монголчуудын нэр их урт юм. Дээрээс нь овогоо хэрэглэвэл бүр ч их урт болох нь. Дээрээс нь бид яагаад ч юм бэ: Жалбажав, Дамбийжалцан, Лувсандоной энэ тэр гэж: нэрээ дандаа залгаж бичдэг уламжлалтай юм. Магадгүй оросоос дамжсан уламжлал биз дээ.
Гэтэл өрнө дорно дахин нийлмэл нэрийг дандаа салгаж бичдэг уламжлалтай байх юм. Жишээ нь: Жорж Уоркэр Буш гэдгийг уул нь Монгол уламжлалаар нийлүүлж бичвэл Жоржуоркэр Буш болох нь л дээ. Хэрэв миний нэрийг салгаж бичвэл таван үг болж бичигдэх нь: Сарлагтай Отгон Баярын Маш Бат гэж.
Харь өрнийн олон сонин заншил дотор аав хүү хоёр яг ижил нэртэй байх явдал байх юм. Аавыг нь ч Брайн гэдэг, хүүг нь ч Брайн гэдэг. Тэгээд дуудахдаа урд нь (senior)ууган, (junior) отгон гээд ялгаад дуудчихдаг. Тэр айлын хоёрдахь хүү нь бас Брайн бол дугаарлаж дуудна. Тэгээд Жон овгийн тэдний эрчүүдийг Жон ууган Брайн, Жон отгон Брайн, Жон удаахь Брайн гээд л явах нь л дээ. Жишээлбэл, би Сарлагтай Машбат, миний хүү бас Сарлагтай Машбат байх агаад дуудахдаа намайг Сарлагтай ууган Машбат, хүүг минь Сарлагтай отгон Машбат гэх нь ээ. Хэрэв миний удаахь хүү бас Машбат байх юм бол дугаарлаж эхэлнэ. Сарлагтай удаахь Машбат гэж. Сонин юм шүү.
Одоо Америкуудын дунд бас нэг шинэ хувилбар түгээмэл болоод байна. Тэр нь нэрийнхээ дунд хаалтад дуудах нэр буюу хоч нэрээ хавсаргах. Жишээ нь Элизабет Олимпиа Тэйлор гэдэг нэртэй хүнийг ойр дотных нь хүмүүс Лиз гэж дууддаг бол Элизабэт Олимпиа (Лиз) Тэйлор гэж бичих. Жишээ нь миний нэрийг бол: Сарлагтай Отгонбаярын (Машаа) Машбат гэж бичих нь ээ.
Араб дахинд бас хүү, эцэг, өвөг энэ тэр гээд долоон өвөгөөр нь авгайлж дууддаг байна. Мухамед абу Салам ибн Фахад ибн Расул ибн Сулейман гэдэг нь Сулейманы хүү Расулын хүү Фахад хүү Саламын аав Мухамед гэх жишээтэй. Ухаан нь, Бавуугийн дөч Хасбазарын гуч Сосорбарамын ач Отгонбаярын хүү, Ирмүүны эцэг Машбат гэх нь л дээ. Яг эцгийн шугамаар нь долоон үе дуудах хэцүү санагдаад байгаа юм.
Манай монголд уламжлалт хэлбэр нь бас л өвөрмөц. Удам, яс, овог гэх мэт ялгаа их, тэгээд тэрийгээ бүгдийг нь тоочно. Мангудын удам, Дайртны яс, Сарлагтны овог Отгонбаярын хүү Машбат гэх жишээтэй.
Газар газрын нэр овгийн сонинг өөрийн биеэр жишээлэн үзвэл ийм байх ажээ.
Гэтэл өрнө дорно дахин нийлмэл нэрийг дандаа салгаж бичдэг уламжлалтай байх юм. Жишээ нь: Жорж Уоркэр Буш гэдгийг уул нь Монгол уламжлалаар нийлүүлж бичвэл Жоржуоркэр Буш болох нь л дээ. Хэрэв миний нэрийг салгаж бичвэл таван үг болж бичигдэх нь: Сарлагтай Отгон Баярын Маш Бат гэж.
Харь өрнийн олон сонин заншил дотор аав хүү хоёр яг ижил нэртэй байх явдал байх юм. Аавыг нь ч Брайн гэдэг, хүүг нь ч Брайн гэдэг. Тэгээд дуудахдаа урд нь (senior)ууган, (junior) отгон гээд ялгаад дуудчихдаг. Тэр айлын хоёрдахь хүү нь бас Брайн бол дугаарлаж дуудна. Тэгээд Жон овгийн тэдний эрчүүдийг Жон ууган Брайн, Жон отгон Брайн, Жон удаахь Брайн гээд л явах нь л дээ. Жишээлбэл, би Сарлагтай Машбат, миний хүү бас Сарлагтай Машбат байх агаад дуудахдаа намайг Сарлагтай ууган Машбат, хүүг минь Сарлагтай отгон Машбат гэх нь ээ. Хэрэв миний удаахь хүү бас Машбат байх юм бол дугаарлаж эхэлнэ. Сарлагтай удаахь Машбат гэж. Сонин юм шүү.
Одоо Америкуудын дунд бас нэг шинэ хувилбар түгээмэл болоод байна. Тэр нь нэрийнхээ дунд хаалтад дуудах нэр буюу хоч нэрээ хавсаргах. Жишээ нь Элизабет Олимпиа Тэйлор гэдэг нэртэй хүнийг ойр дотных нь хүмүүс Лиз гэж дууддаг бол Элизабэт Олимпиа (Лиз) Тэйлор гэж бичих. Жишээ нь миний нэрийг бол: Сарлагтай Отгонбаярын (Машаа) Машбат гэж бичих нь ээ.
Араб дахинд бас хүү, эцэг, өвөг энэ тэр гээд долоон өвөгөөр нь авгайлж дууддаг байна. Мухамед абу Салам ибн Фахад ибн Расул ибн Сулейман гэдэг нь Сулейманы хүү Расулын хүү Фахад хүү Саламын аав Мухамед гэх жишээтэй. Ухаан нь, Бавуугийн дөч Хасбазарын гуч Сосорбарамын ач Отгонбаярын хүү, Ирмүүны эцэг Машбат гэх нь л дээ. Яг эцгийн шугамаар нь долоон үе дуудах хэцүү санагдаад байгаа юм.
Манай монголд уламжлалт хэлбэр нь бас л өвөрмөц. Удам, яс, овог гэх мэт ялгаа их, тэгээд тэрийгээ бүгдийг нь тоочно. Мангудын удам, Дайртны яс, Сарлагтны овог Отгонбаярын хүү Машбат гэх жишээтэй.
Газар газрын нэр овгийн сонинг өөрийн биеэр жишээлэн үзвэл ийм байх ажээ.
Thursday, February 28, 2008
БИ МАНДТУГАЙ, МАШКА СӨНӨТҮГЭЙ!
Эл төрсөн өдрийг мэндчилгээг миний сайн нөхөр Хиргис Доржжүгдэрийн Мөнх-Очир бээр миний 28 насны төрсөн өдрөөр цахим шуудангаар явуулсан билээ. Андын минь хэлэмгий доломгой нь ширгэшгүй бөгөөд тоглоом шоглоом нь дундаршгүй билээ. Хурц тод шүлэглэлийг нь дахин дахин уншивч инээд хүрэхийн зэрэгцээ бишрэх сэтгэл төрдөг амой. Энэ шүлэглэлийг уншсаны дараа танд ч мөн тийм сэтгэгдэл төрөх нь лавтай биз ээ. Have a Fun!
Хоёр бүлэгт
түүхэн бөгөөд соцреалист найраглал
I. Манай хүрээлэнгийн нэг өдөр
Бээжин явах хэд маань
Бэлэн мөнгө тоолцгоогоод
Бэлэг сэлтээ цуглуулаад
Билет юугаа базаагаад
Урагш явах хэд маань
Ууж идэхээ тооцоолоод
Угтаж үдэхээ тохиролцоод
Ухаан санаа нь эзгүйрээд
Галаа сахих хэд маань
Гадуур сэлгүүцэхээ төлөвлөөд
Гамшигт хэдийг явахаар
Гайгүй сайхан голрох гээд
Гэрээ сахих хэд маань
Гэсэр болохоо төлөвлөөд
Гэнэтхэн зэсэрч эхлэх гээд
Гэмгүй царайлж суухад
Донт Болдоогийн машин
ДОХ-ын вирус цацаастай
Доор нь шургуулсан бүхэн
Дороо эвдрэх нигууртай
Өвчит Болдоогийн машин
Өнгөний өвчин цацаастай
Өвөр рүү нь шургуулсан бүхэн
Өөдлөхгүй эвдрэх аюултай
Засаг төр бужигнаастай
Замын бөглөө чихээстэй
Залуу хөгшингүй бухимдаастай
Захирал дарга нь зандраастай
Сайдын номыг шахаастай
Сайхан чалчих нь демидролтой
Сайрхаж онгирох нь хэтрээстэй
Санаа сэтгэл нь хувираастай
Яруу найргаар занимаалдаастай
Ян Сюнь-ийг дайчлаастай
Яршиг төвөг удаастай
Ядаргаа балаг үргэлжлээстэй
Тэквондог Монголд хөгжүүлж
Тэнэглэх цэцэрхэх нь холилдож
Техник хэрэгслүүд нь эвдэрч
Технологи дамжлага нь гацаж
Хуванцар үнэмлэхээр гангарч
Худал ярих нь олширч
Хуудуутай ажиллах нь нэмэгдэж
Хувьсгалын тохироо бүрдэж
Сэтгүүлийн хавтас бүдгэрч
Сэлгүүцэх хүмүүс олширч
Сэрүүн зүүдлэх нь ихэсч
Сэнтэглэх балайрах нь даамжирч
Хэвлэлийн хор нь дуусч
Хэвлэгч машин нь гацаж
Хэтэвчинд ордог нь хомсдож
Хэнэггүй авирлах нь дэндэж
Хов живэнд умбаж
Хорон санаанд идэгдэж
Хоолны хэрүүлээ хийж
Хоног өдрийг өнгөрөөсөн
Өглөө үдэшгүй эргүүтсэн
Өөдгүй хэдэн этгээд
Өвөр зуураа новшролцож
Өлөнтөж суугааг хараарай
Өөнтөглөж бичсэн энэ нөхөр
Өнөөх хэдээсээ ч дутахгүй
Өөрөө ч тэднээс ялгарахгүй
Өвчигнөж байгааг нь хараарай
II. Машбат таны нэг өдөр
Сартуул овгийн хүргэн
Сарлагт овгийн жанжин
Самбарт плакатын өрлөг
Сайхан хүүхний эрлэг
Нанхиад гаралтны ноён
Нам холбоодын дарга
Наншилдаан зодооны мастер
Нанчид сархадын канистр
Форт Ордын атаман
Фокстрот бүжгийн хаан
Форейн Аффэрсийн уншигч
Фольксвагений улаан фэн
Каса Вердегээр гүйдэлтэй
Казинод байнгын бүртгэлтэй
Кастро стритэд буудалтай
Кармель хавиар явдалтай
Рүүт бирээр цангаагаа тайлж
Рүүт холлд оюунаа чилээж
Рүүт бүсгүйгээр эрхтнээ баясгаж
Рүзвельт маягийн хор найруулж
Лашизм-Машизмыг үндэслэгч
Лайман Миллерийн дагалдагч
Лашкар Жихадыг дэмжигч
Лайфтайм сувгийн үзэгч
Херманн холлын баарнаас салахгүй
Херст цамхагийн үзвэрээс уйдахгүй
Хэритэйж сангийн хэвлэлээс залхахгүй
Хиргис овогтны хараанаас мултрахгүй
Өмнөд Калифорниор дүүрэн
Өнгөт хүүхэн эргүүлж
Өрөөлийн эхнэр оролдож
Өөрийн хүүхдийг хийж
Умард Калифорниор дүүрэн
Уугуул хүүхэн нухаж
Улаан хөлт бүхнийг
Урдуураа гаргахгүй танхайрч
Наян дөрвийнх
царайлж
Нас намбаа
нууж
Нялх ногоо
зулгааж
Найз нөхдөөсөө
цэрвэж
Арлын харуудтай
архидаж
Авгай хүүхэнд
донтож
Алба ажлаа
умартаж
Ашиггүй цагаа
өнгөрүүлж
Эрдэм номондоо
нойлтож
Эргүүтсэн тархиа
угаалгаж
Эсэргүү санаагаа
бичиж
Энхбаяр ахтайгаа
арцалдаж
Ингэж явдгаа
боливол таарна
Ийм амьдралаа
зогсоовол зохино
Индранила энд
сууж байна
Ийнхүү бичихийг
маань дэмжиж байна
2006 оны 5
дугаар сарын 19.
Улаанбаатар
хот
Сөүлийн гудамж, 41
304, 307 тоот
өрөө
Зохиогч "МТ"
ТӨРСӨН ӨДРИЙН МЭНДЧИЛГЭЭ
Эл төрсөн өдрийг мэндчилгээг миний сайн нөхөр Хиргис Доржжүгдэрийн Мөнх-Очир бээр миний 28 насны төрсөн өдрөөр цахим шуудангаар явуулсан билээ. Андын минь хэлэмгий доломгой нь ширгэшгүй бөгөөд тоглоом шоглоом нь дундаршгүй билээ. Хурц тод шүлэглэлийг нь дахин дахин уншивч инээд хүрэхийн зэрэгцээ бишрэх сэтгэл төрдөг амой. Энэ шүлэглэлийг уншсаны дараа танд ч мөн тийм сэтгэгдэл төрөх нь лавтай биз ээ. Have a Fun!
Энэхүү мэндчилгээнд нэнэ баяртайгаар нэгдэнд орохын ялдамд эрхэм Марь ноёнтон танаа хандан алдаа ташуу мэдээлэл цөөн буйг залруулья. Нэгдүгээрт, Сарлагтай ноёнтон бээр Таны болгоомж алдан илтгэсэн шиг нас сүүдэр 27-г зооглож байгаа бус, түүнээс нэжгээд жилээр илүү өтөл буурал болсныг анхааралдаа авна уу. Хоёрдугаарт, тэрбээр Uncle Otgonbayar-ын хоёрдугаар бус чухам ууган хөвгүүн болон хорвоод мэндэлсэн мэт санагдмой. Гуравдугаарт, эрхмийн соён гийгүүлэхүйн хийгээд засаглахуйн намтрын хуудаснаа нэгэнтээ өөрийнх нь ам алдснаар "намайг Их Хуралд байхад" хэмээсэн үгнээс эш татан дүгнэвээс, Монголын парламентад суудал эзэлж байсан болохыг олж илрүүлэн нэмж болох мэт. Эцэст нь дуртай дуучны хувьд сүүлийн жил гаруй хугацаанд олонхи Монголчуудын адилаар "А" (энэ хүн болвоос мөнөөх Са сайдын femalelogy судлалаар бүтээсэн эрдэм шинжилгээний нэгэн сэдэвт томоохон өгүүллийн сэдэв болсон "А" бус харин адил нэрт өөр хүмүүн бөгөөд эдүгээ НҮБ хавиар манаргаж яваа сурагтай байсан)-ийн улаан биш гэхэд ягаавтар фэн болж буй. Хэдий тийм боловч Сараагаас урваж хаялгүйгээр "араар нь тавьж буй" хэрэг мөн. Энэхүү авьяас нь түүнд нэлээн хэдэн хүүхэнтэй зэрэгцэн амраглах чадварыг бас бүрдүүлж өгдгийг хэлэхэд хилсдэхгүй биз ээ (JOKE):
Ийнхүү Са сайд Танаа:
Ирэх жилдээ ба түүнээс чинагш
Урдуураа улаан хөлтнийг гаргалгүй бабникдаж
Уухаараа ухаан санаагаа алдтал боевикдож
Хууль бус аливаа үйлдэл чинь өөдрөг цэцэглэж
Хуучин шинэ олон амрагууд чинь хүрээлэн бүчиж
Авгай хүүхний тэнгэр ивээлээ өгч
Авилга хахуулийн олз үүдээ нээж
Архи дарс далай мэт уудам бялхаж
Ажил хөдөлмөр ГУЛАГ мэт шууран гялалзаж
Докторын сэтрийг инээж суунгаа гуядан авч
ДОХ-ын шинжилгээнд орох бүхэндээ "негатив" гарч
Эрдэм судлалын JIHAD-ыг эцэж цуцалгүй явуулж
Эхнэр богтлох CRUSADE-ийг эргэж буцалтгүй өрнөөж
Улс гэрийн шамбалын дайнд уураг тархиа чилээж
Учир битүүлэг далд тайлалд үлдсэн нөхдөө мунхруулж
Хэтэвч дүүрэн цахим төгрөгийн карттай болж
Хэнхдэг дүүрэн уруулын будагны толботой явж
Машкаист сургааль түгэн дэлгэрч
Марксист намыг түргэн булшилж
Нанчидыг тойрон хүүрнэхэд сонин түүх өгүүлж
Нанхиадыг тогтоон барихад сурч мэдснээ зориулж
НАТО-той сээтэгнэхэд чухаг үүргийг гүйцэтгэж
Нацист хэлбэрийн суртлыг нам төрд нэвтрүүлж
Үйлс бүтээл нь Эрхард шиг бүтэмжтэй
Үүрэг зорилго нь Пиночет шиг ойлгомжтой
Зугаа цэнгэл нь Клинтон шиг ханамжтай
Зураг дүр нь Мао шиг хүртээмжтэй
Аймшигт хүч нь Сталин шиг найдвартай
Аюулт суртал нь Гитлэр шиг халдвартай
Эсгэх дүр нь Далай лам шиг нигүүлсэнгүй
Эргэлт удирдах нь Лэнин багш шиг эрсдэлгүй
Дайснаа дарамтлах нь хоёр Буш шиг шийдэмгий
Дайсандаа ялагдах нь Бин Ладен шиг шилрэмтгий
Найруулах хор нь Элбэгдорж шиг хөнөөлтэй
Найз хүүхнүүд нь Кеннеди шиг зүүгдээстэй
Зохиол үлгэр нь Энхбаяр шиг үнэмшилтэй
Зорьсон хэрэг нь Вашингтон шиг амжилттай
Зооглох сархадаар Брежнев шиг цадаастай
Зочлох аялалаар Хрущев шиг булаастай
Эрх мэдэл нь Фахд шиг хязгааргүй
Эрч хүч нь де Голь шиг мохошгүй
Бусармаг үйлдэл нь Кадар шиг чимээгүй өнгөрч
Буянт үйлс нь Дубчек шиг мартагдахгүй яригдаж
Аугаа Са сайд Танаа:
Айсуй жилдээ ба түүнээс чинагш
Аальгүй эмсийг тааллаар эдэлж
Архи дарсыг тааваар хүртэж
Гүрүүшиг тавилгүй пиво ууж
Гондоом тайлалгүй секс хийж
Машинаа танихгүй баян болж
Мафиа үүсгэхээр өнөр болж
Гучин жил гуйлгачилж дуусаад
Дөхин жил дөвчигнөж өнгөрөөгөөд
Тавин жил танхайрч
Жаран жил жаахан охид эргүүлж
Далан жил далдаганан савж
Наян жил найраа хийж
Ерэн жил ебалдаж
Зуун насыг н асалж
Зургаадай таягийг тоохгүй алхаж
Зураг патиараа сонинд тавиулж
Зурагт радиогоор залхтал гарч
Үхэж өгөхгүй зовоож
Үүр биднийгээ дарамтлаарай
MDK
Subscribe to:
Posts (Atom)